Participatie

Participatievisie

De rolverdeling tussen de overheid en de gemeenschap verandert. Steeds meer inwoners, ondernemers en organisaties willen invloed hebben op en een bijdrage leveren aan de kwaliteit van hun fysieke of sociale leefomgeving. Ook willen zij zelf verantwoordelijkheid nemen bij grote vraagstukken zoals de energietransitie of klimaatverandering.

Sinds 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. Eén belangrijk onderwerp in deze wet is participatie. De Omgevingswet speelt in op de veranderende rolverdeling tussen overheid en gemeenschap. De wet gaat over een andere verdeling van verantwoordelijkheden tussen overheid en samenleving. De Omgevingswet wil meer ruimte geven voor ideeën van initiatiefnemers en voor lokale afwegingen. Daarin wegen de belangen van betrokkenen nadrukkelijk mee. Die betrokkenen doen mee en laten van zich horen: participatie.

Om hierop in te spelen heeft de gemeente een participatievisie opgesteld. Die biedt kaders aan wat de gemeente verwacht van participatie bij initiatieven. De Omgevingswet stimuleert participatie zodat belangen, meningen en creativiteit op tijd op tafel komen. Met participatie worden belanghebbenden op een zo vroeg mogelijk moment betrokken bij het initiatief waaraan wordt gewerkt. De visie geeft antwoord op de vraag hoe we als gemeente omgaan met participatie als we verantwoordelijk zijn voor het vormgeven van participatie in de voorbereiding van beleid, besluitvorming en uitvoering.

Ga naar de participatievisie (PDF, 278.6 kB)

In welke gevallen is participatie verplicht?

Onder de Omgevingswet is participatie vormvrij. Dit wil zeggen dat zowel de gemeente als de initiatiefnemers zélf bepalen wat passende participatie is. Dus hoe een initiatiefnemer een belanghebbende betrekt, mag hij zelf bepalen.

Meestal is de gemeente het bevoegd gezag voor het verlenen van een vergunning. De gemeente toetst of het initiatief past binnen het omgevingsplan. Dan zijn er drie opties:

• Het past binnen de regels
• Het past met een binnenplanse afwijking
• Het past niet. Als de gemeente wil meewerken aan het initiatief, moet ze een vergunning gaan verlenen in afwijking van het omgevingsplan (buitenplanse omgevingsplanactiviteit).

In de eerste twee gevallen is participatie voor een initiatiefnemer niet verplicht. Maar we stimuleren het wel. Participatie kan wel verplicht zijn als iemand een vergunning aanvraagt voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit.

In welke gevallen participatie verplicht is, heeft de gemeenteraad bepaald. In hoofdstuk 4 van dit document (PDF, 3.0 MB) leest u wanneer participatie verplicht is.

Mijn initiatief en participatie

Wat bedoelt men nou precies met participatie en is dit verplicht? Hoe pak ik dit het beste aan? Al deze vragen proberen wij voor u te beantwoorden in de checklist participatieplan (PDF, 136.3 kB).

In de checklist vindt u een korte inleiding over wat participatie inhoudt. De checklist helpt u om een participatieplan te maken dat bij uw initiatief en de specifieke situatie past. Participatie is niet het doel, maar het middel om het doel te bereiken, namelijk een door iedereen gedragen initiatief.

Ga naar de checklist (PDF, 136.3 kB)